Ksenon
Ksenon (Xe, łac. xenon) - pierwiastek chemiczny z grupy gazów szlachetnych w układzie okresowym.
Nazwa pochodzi z gr. ksénos 'dziwny'. Został odkryty w 1898 r. przez W. Ramsaya i Morrisa Traversa jako pozostałość po frakcjonowanej destylacji skroplonego kryptonu.
Ksenon w warunkach normalnych jest gazem bezbarwnym i bez zapachu. Ma cząsteczki jednoatomowe. Zaliczany jest do pierwiastków chemicznie biernych (wyjątek to cząsteczka XePtCl6), ale w specjalnych warunkach tworzy związki z fluorem i tlenem.Występuje w nich na parzystych dodatnich stopniach utlenienia. Są one silnymi utleniaczami.
Zawartość ksenonu w powietrzu wynosi 0,085 ppm. Wykorzystywany jest między innymi w silniku jonowym. Stosowany jest również do wypełniania lamp błyskowych, żarówek dużej mocy i jarzeniówek. Zastosowanie w żarówkach wynika z jego bierności chemicznej oraz niskiej przewodności cieplnej, spowodowanej wysoką masą atomową oraz tym, iż ksenon występuje w postaci atomowej. Wysoka masa atomowa powoduje niską prędkość średnią atomów w danej temperaturze, zaś występowanie w postaci cząsteczek jednoatomowych powoduje brak innych, niż translacyjne, stopni swobody, które wnoszą wkład do ciepła właściwego gazu.
Może znaleźć także zastosowanie w medycynie, ponieważ podawany drogą wziewną chroni komórki nerwowe w mózgu i rdzeniu kręgowym przed obumieraniem (np. po urazie czy udarze mózgu)